اندرباب ملاک انتخاب مجموعه شعر
(قسمت چهارم)
لیلا کردبچه – در هفتههای پیش به سردرگمی مخاطبان برای انتخاب مجموعه شعر خوب پرداختیم و برخی مسائل که منجر به بیاعتمادی مخاطبان به اطلاعرسانیهای فضای مجازی، معرفیها و نقدهای مطبوعاتی، و نیز شمارگان و نوبت چاپهای مجموعههای شعر شده را بررسی کردیم و از سویی به تأثیر مثبت انتخاب مجموعه شعرها بهعنوان برگزیده در جایزههای ادبی پرداختیم و گفتیم که مطرحشدن یک کتاب در یک جایزۀ معتبر ادبی تا چه حد میتواند بر دیدهشدن آن کتاب توسط مخاطبی که دنبال اثر خوب میگردد تأثیر بگذارد. این هفته نیز به تأثیر پیشنهادهای دوستانه بر تصمیمگیری مخاطبان و انتخاب مجموعۀ شعر میپردازیم.
خیلی طبیعی است که دوستانتان از سلیقۀ هنری و ادبی شما تا حدّ زیادی آگاه باشند و مثلاً وقتی فیلمی میبینند یا قطعهای موسیقی میشنوند یا کتابی میخوانند، بتوانند حدس بزنند که شما بعد از مواجهه با آن اثر، چه حسّی خواهید داشت. بنابراین پیشنهادهای دوستانه را در نزدیک شدن به آثار هنری و ادبی دستکم نگیرید. البته باید دید که تا چه حد به سلیقه و نوع نگاه و جهانبینی دوستانتان ایمان دارید.
اگر دوست کتابخوانی دارید که سلیقۀ ادبی و هنری مشترک یا تقریباً مشترکی با شما دارد، وقتی میگوید بهتازگی آخرین مجموعهشعر یکی از شاعران را خوانده و به نظرش کار خوبی بوده و فکر میکند شما هم اگر آن را بخوانید خوشتان میآید، یقین داشته باشید که از خواندن آن کتاب پشیمان نمیشوید. چرا؟ چون دوستتان، مخصوصاً اگر جهان اندیشگی و سلیقهاش را بشناسید و جهان اندیشگی و سلیقهتان را بشناسد، میدانید که دروغ نمیگوید. میدانید که نفعی در تبلیغ مجموعهشعر مورد نظر ندارد، میدانید که دوست شاعر موردنظر نیست، میدانید که دشمنِ رقیبِ شاعر موردنظر نیست، میدانید که مبلّغ ناشر کتاب مذکور نیست، میدانید که قرار نیست پس از معرفی و تبلیغ آن کتاب، صاحب اثر در مقام جبران برآمده و اثر او را معرفی و تبلیغ کند و…
در این میان، به افرادی که خود در زمینۀ شعر دستی بر آتش دارند و چیزی مینویسند یا حتی در مراتبِ بالاتر، شاعرند و صاحب تألیف، البته نمیتوان اعتماد چندانی کرد؛ چراکه این گروه از افراد، همواره سلیقۀ خود را (نه بهعنوان خواننده و مخاطب، بلکه بهعنوان شاعر و خالق اثر) إعمال میکنند و معمولاً شعری و مجموعهشعری را میپسندند که با سلیقۀ آنها هنگام آفرینش شعر، نزدیکی بیشتری داشته باشد. پس بدیهی است که از خواندن اثری لذت ببرند که از جهاتی شبیه اشعار خودشان است، و طبیعی است که چنین آثاری را به دوستانشان معرفی کنند. پس اگر دوستی دارید که شاعر عاشقهسراست، از او انتظار نداشته باشید که در زمینۀ معرفی مجموعهشعر آیینی خوب به شما پیشنهاد خوبی بدهد، یا اگر دوست غزلسرایی دارید، پیشنهادهایش را در زمینۀ معرفی مجموعۀ سپید خوب چندان جدی نگیرید، چراکه با تجربۀ یکعمر تمایل به سنت، به شعر مدرن نگاه میکند.
امّا با تمام این تفاسیر، و با بحث دربارۀ شیوههای گوناگون معرفی و شناخت مجموعهشعرهای خوب، باید بپذیریم که معرفیها و پیشنهادهای دوستانه، حتی اگر مانند انتخاب آثار در جایزههای ادبی، متکی بر دانش ادبی و ذوق زیباشناسیِ سطح بالایی نباشد، از صمیمیّت و صداقتی قابلتوجه برخوردار است و علاوه بر آن، تکیه بر شناخت سلایق فردی شما دارد.
منبع : روزنامه قدس / شنبه ۱۵ اسفند ۱۳۹۴